Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

grudzień 2021

20211202
Poprzedni tydzień
Następny tydzień

Ewolucja, emancypacja, europeizacja kultury w procesach integracyjnych. Perspektywa interdyscyplinarna

Data: 02.12.2021 - 03.12.2021
Miejsce: Instytut Studiów Europejskich UJ
Organizator: Instytut Studiów Europejskich UJ, Centrum Europejskie UW, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW
Kontakt: dr Aleksandra Matykiewicz, aleksandra.1.matykiewicz@uj.edu.pl, mgr Dorota Jurkiewicz-Eckert

Zaproszenie na Cykliczną Konferencję Ogólnopolską

loga organizatorów

Rada programowa konferencji:

  • Przewodnicząca - dr. hab. Bożena Gierat-Bieroń (UJ)
  • dr hab. Daniel Przastek (UW)
  • dr hab. Łukasz Młynczyk (UW)
  • dr hab. Kamil Minkner (UO)
  • dr hab. Kamil Zajączkowski (Centrum Europejskie UW)

Komitet organizacyjny:

  • mgr Dorota Jurkiewicz-Eckert (UW)
  • dr Aleksandra Matykiewicz (UJ)

Współczesne procesy integracyjne w kulturze przybrały dojrzałą formę. Dziś nie dyskutujemy o tym, czy kultura może/powinna odgrywać rolę w budowaniu zjednoczonej Europy, gdyż rolę tę odgrywa, a przemysły kultury przyczyniają się do wzrostu gospodarczego UE. Dziś warto przemyśleć efekty procesów integracyjnych i kulturowych. Kulturę rozumiemy tu jako transformację dyscyplin artystycznych, dziedzictwa kulturowego, dorobku literackiego Europejczyków, konceptu ochrony instytucji kultury i promocji organizacji pozarządowych działających w sektorze kultury, dyplomacji kulturalnej oraz sumę działań indywidualnych artystów. W kontekście integracji europejskiej rodzi się pytanie o kulturowe finalité politique, czyli stadium rozwojowe, jakie osiągnęła europejska kultura u progu lat dwudziestych XXI w. w wyniku przekształceń polityczno-społecznych. W tym sensie proponowana konferencja ma charakter retrospektywny i ewaluacyjny.

Europejska kultura ma wiele znaczeń. To kultura Europy jako tworu mentalno-cywilizacyjnego. To osiągnięcia kulturalne/kulturowe wszystkich państw członkowskich UE razem wziętych i zarazem potraktowanych osobno; kultura w kontekście unijnym to transgresja politycznego paradygmatu „jedności w różnorodności”. W procesach integracyjnych kultura odchodziła od idei państwa narodowego i kontekstów lokalnych i kierowała się ku formule europeistycznych projektów kulturalnych oraz sieciowych działań kulturotwórczych. Jeśli przyjmiemy, że kultura – aspirując do Europy w sensie zjednoczeniowym – wychodziła naprzeciw ponadnarodowym wartościom i formom współpracy, profesjonalizacji kompetencji i kanałów komunikacji, warto rozważyć przebieg procesów ewolucji, emancypacji i europeizacji, odpowiadając na szereg pytań. Na przykład: Co kultura zyskiwała, na czym traciła? Jak poruszała się w dualizmie: tradycji i nowoczesności? Jak przyswajała normy biurokratyczno-finansowe UE? W jakim reżimie światopoglądowym funkcjonowała? Czy stawała się lewicowa, prawicowa, prodemokratyczna, liberalna, konserwatywna, postmodernistyczna? Co znaczy, że europejska kultura „się europeizowała”? Jak radziła sobie ze zmianami globalizacyjnymi i jak roztrząsała problemy tożsamości kulturowej/ lokalnej/narodowej? Jak dziś radzi sobie z kryzysami, pandemią i stanami klęski żywiołowej?

Kultura jest obecnie na powrót wtrącana w garnitur nacjonalistycznych ambicji politycznych, co może ją pozbawić w przyszłości niezależnego wymiaru twórczego, a przecież kultura europejska kojarzy się z wolnością słowa i wypowiedzi. Te fundamentalne europejskie wartości bywają dziś zagrożone. Zapomina się o dobrobycie integracji: wielkich artystycznych Festiwalach organizowanych w różnych częściach Europy, swobodnych tournée orkiestr i zespołów operowych, nagrodach europejskich i niespotykanej dotychczas mobilizacji finansowej wszystkich sektorów publicznych i prywatnych na rzecz sztuki. Rodzi się wątpliwość: czego zabrakło w procesach integracyjnych, że dziś niektórzy widzą w „zjednoczonej” kulturze wroga lub mówią o zdradzonych ideałach kultur narodowych?

Unia Europejska stawia przed sektorem kultury nowe wyzwania, co precyzuje w szeregu dokumentach formalnych. Kultura staje się ważnym instrumentem spójności społecznej, jej potencjał innowacyjny i kreatywny ma wspierać rozwój i wzrost gospodarczy. Zostaje włączona do relacji zewnętrznych UE i prognozowana w planach dyplomatycznych. Europejskie dziedzictwo kulturowe jest priorytetem współczesnej polityki kulturalnej Unii. Warto się zastanowić, posługując się terminologią unijną, jaką „zdolność kulturową” posiadają dziś społeczeństwa europejskie po tych kilkudziesięciu latach integracji? Chodzi o „zdolność”, która pozwoliłaby im na dalszy nieskrępowany rozwój artystyczny oraz swobodne współtworzenie kultury przy stałym wezwaniu do współpracy w celu promowania trwałych i różnorodnych możliwości twórczych, tak pojedynczych artystów, jak i zespołów artystycznych. Pytanie też, w jakim kierunku „zdolność” tę rozwijać?

 

Konferencja jest skierowana do badaczy procesów polityczno-społecznych o charakterze europejskim, reprezentujących różne dyscypliny naukowe.

Proponowane obszary tematyczne

  • Polityka kulturalna Unii Europejskiej a interesy narodowe państw członkowskich.
  • Wpływ polityki kulturalnej UE na strategie kulturalne miast i regionów Europy. Polityka spójności. Zrównoważony rozwój.
  • Rola Rady Europy w kształtowaniu europejskiej narracji o kulturze.
  • Wolność słowa i wypowiedzi w kulturze. Współczesne zagrożenia. Cenzura hybrydowa.  
  • Europejska kultura ekspercka: dyskurs o ocenach, wyborach, decyzjach instytucjonalnych kształtujących integracyjny ład kulturowy. Siły nacisku, siły odwrotu, lobbying.
  • Rola instytucji Unii Europejskiej w kształtowaniu specyfiki polityki kulturalnej UE.
  • Relacje zewnętrzne UE w dziedzinie kultury a dyplomacja kulturalna UE.
  • Kształtowanie partnerstw i sieci współpracy kulturalnej w Europie: demokratyczne zarządzanie, innowacja, negocjacja.
  • Ekonomizacja polityki kulturalnej UE: wyzwania, zagrożenia, szanse, globalizacja.
  • Kultura europejska w przekazach medialnych.
  • Pisarze w nowej Europie. Czy literackie nagrody zmieniły pejzaż europejskiej literatury?
  • Twórcze narracje o Europie.
  • Kulturalna Europa w walce z COVID-19. Artyści a sytuacje kryzysowe.
  • Walory integracyjne w sztuce europejskiej: pluralizm, wielokulturowość, inkluzywizm.
  • Dialog wielokulturowy jako narzędzie kształtowania relacji społecznych w Europe i w świecie oraz warunek tworzenia demokratycznych społeczeństw.
  • Doświadczenie Europejskich Stolic Kultury (ESK) a nowoczesne procesy miastotwórcze.
  • Tożsamość, pamięć, przeszłość – kontekst europejski. Europeizacja dziedzictwa kulturowego.
  • Inwestycje unijne w tkankę kultury. Przekształcenia infrastrukturalne i urbanistyczne w kulturze i ich znaczenie dla rozwoju miast i społeczeństw miejskich.
  • Instytucje kultury po zjednoczeniu. Zmiana jakości zarządzania.

 

Termin składania abstraktów: 30 wrzesień 2021

Opłata konferencyjna: 400 zł.

Abstrakty oraz informacja o konferencji: dr Aleksandra Matykiewicz, aleksandra.1.matykiewicz@uj.edu.pl, mgr Dorota Jurkiewicz-Eckert