Europeista (2009 - Uniwersytet Jagielloński) i politolog (2011 - Uniwersytet Amsterdamski). Stopień doktora uzyskał w zakresie nauk o bezpieczeństwie, spec. stosunki międzynarodowe (2019 - Uniwersytet Warszawski) broniąc rozprawę doktorską nt. sekurytyzacji „kryzysu migracyjnego” w UE. Dr Stępka uczestniczył w wielu międzynarodowych programach wymiany akademickiej prowadząc badanich w takich instytucjach jak: Matej Bel University w Banska Bystrica (2014), École française d'Athènes (2015), Utrecht University (2016) czy University of Amsterdam (2017). Jest laureatem nagród na najlepszą pracę doktorską Polskiego Towarzystwa Studiów Międzynarodowych oraz Polskiego Towarzystwa Studiów Europejskich (2022) oraz nagrody PTNP im. Prof. Michała Cezarego Roztworowskiego za najlepszą monografię (2023).
Od 2012 roku związany jest zawodowo z Instytutem Studiów Europejskich UJ, gdzie prowadzi wykłady i ćwiczenia z zakresu systemu instytucjonalnego UE, integracji europejskiej, teorii bezpieczeństwa i krytycznych studiów nad bezpieczeństwem.
Zainteresowania badawcze dra Stępki koncentrują się na: krytycznym podejściu do bezpieczeństwa i polityk publicznych, nexusie migracji i bezpieczeństwa, wewnętrznym i zewnętrznym wymiarze bezpieczeństwa UE i studiach nad kryzysami.
- M. Stępka (2023), “Migration und Sicherheit in der Europäischen Union in Krisenzeiten: Die Dynamik der Versicherheitlichung menschlicher Mobilität im politischen Denken von Bronisław Geremek", [in:] B. Gierat-Bieroń, J.J. Węc (eds.) Europa und die Europäer. Perspektiven der polnischen Wissenschaft im 21. Jahrhundert, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden, pp. 257-274, 10.13173/9783447120241.257
- M. Stępka (2023), “The New Pact on Migration and Asylum: Another Step in the EU Migration-Security Continuum or Preservation of the Status Quo?”, Białostockie Studia Prawnicze 28(1), pp. 23-37, 10.15290/bsp.2023.28.01.02
- M. Stępka (2022), Identyfing Security Logics in the EU Policy Discourse: The “Migration Crisis” and the EU, Springer (IMISCOE Research Series), Cham
- M. Stępka (2022), “Surveillance and Security in Immigrant Detention Centres in Poland. An Overview of Key Technologies and Practices”, Migration Studies – Polish Diaspora Review 186 (4), pp. 53-71., 10.4467/25444972SMPP.22.035.17208
- M. Stępka (2022), “In Anticipation of New Migration Crises: Resilience and Anticipatory Governance in the EU’s Migration Management Framework”, Politeja 19 (4 (79), pp. 151-165, https://doi.org/10.12797/Politeja.19.2022.79.09
- M. Stępka (2021), „W poszukiwaniu odpowiedzi na współczesne kryzysy. Ewolucja rezyliencji w polskim dyskursie strategicznym (2007-2020)”, Rocznik Instytutu Europy Środkowej i Wschodniej, 19 (1), pp. 25-42, https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.1.2
- M.Stępka (2021), Rezyliencja jako paradygmat bezpieczeństwa w czasach przewlekłych kryzysów, Przegląd Politologiczny, nr 02/2021, pp. 105–117, https://doi.org/10.14746/pp.2021.26.2.7
- M. Stępka, A. Mazurkiewicz, M. Zubek (2019), Local Spoilers and Pathways to Reconciliation: the Polish Perspective on the Polish-Ukrainian Relations in the Borderlands, Politickie Vedy, 22(4) pp. 8-32, 10.24040/politickevedy.2019.22.4.8-32
- M. Stępka (2018), „Humanitarian Securitization of the 2015 “Migration Crisis. Investigating Humanitarianism and Security in the EU Policy Frames on Operational Involvement in the Mediterranean”, [in:] I. Sirkeci, E. de Freitas Castro, U. Sezgi Sozen (eds.) Migration Policy in Crisis, Transnational Press, London, pp. 9-30
- M. Stępka (2017), “Economic rationality and perceptions of the European integration: local Poland ten years of the accession”, [in:] Z. Mach (red.), Local community, power and European integration, Peter Lang Press, Frankfurt am Main, pp. 29-45
- Invigorating Enlargement and Neighbourhood Policy for a Resilient Europe (InvigoratEU), Komisja Europejska (Horizon Europe), 2024-2026. Członek zespołu badawczego
- Reclaiming Liberal Democracy in the Postfactual Age (RECLAIM), Komisja Europejska (Horizon Europe), 2022-2025. Członek zespołu badawczego
- Future Democracy Lab, Program Strategiczny Inicjatywa Doskonałości UJ, 2022-2023. Koordynator zadania, “Building resilient democracies – a security approach”
- Rezyliencja (resilience) jako paradygmat bezpieczeństwa w czasach pandemii Covid-19. Przypadek Rzeczypospolitej Polskiej, SocietyNow! Program Strategiczny Inicjatywa Doskonałości UJ, 2020. Kierownik projektu.
- Migracja i bezpieczeństwo w Unii Europejskiej. Krytyczna analiza dyskursów i narracji bezpieczeństwa, Narodowe Centrum Nauki (Etiuda), 2016-2017. Kierownik projektu.
- Sekurytyzacja kryzysu imigracyjnego w Unii Europejskiej. Krytyczna analiza interakcji dyskursywnych i narracji bezpieczeństwa, Narodowe Centrum Nauki (Preludium), 2015-2018. Kierownik projektu.